İLÇEMİZİ TANIYALIM

Erzurum Hınıs Hakkında Bilgi

TARİHÇE

Anadolu Selçukluların son zamanlarında İranlılar Hınıs’ ı ikinci kez elegeçirmişler bu devrede İranlılar tarafından Hınıs Kalesi yapılmıştır. Osmanlı İmparatorluğunun yükselme devrinde İranlılardan alınmıştır. Osmanlı imparatorluğu devrinde iki defa Mutasarıflıkla idare edilmiştir. İlçe hakkında başkaca bir bilgi kayıtlarda mevcut değildir.

COĞRAFİ YAPI

Hınıs ilçesi Erzurum ilinin güneyinde engebeli ve çevresi dağlarla kaplı 1720 rakımlı ova üzerinde kurulmuştur. Bölgenin etrafı yüksek dağlarla çevrilidir. Bu dağlar batıda Bingöl dağları, güneyde Akdoğan dağları doğuda Ak dağları, kuzeyde Kanca dağları ve Karya dağı ile çevrilidir. Bu dağlarla bilhassa Bingöl dağları üzerinde yayla ve platolar mevcuttur. Arazi genellikle çıplak bir görüntüye sahiptir. Tarım alanları azdır. Yağışlı havalarda çamur ve kaygandır. İlçede en yüksek rakım Bingöl dağları üzerindeki KOF tepesidir. (3070 m) Ak dağlar (2953 m) Akdoğan dağı (2879 m) Kulluca tepesi (2754 m) en düşük rakım ise Hınıs ve çevresi olup ilçenin tamamının rakımı (1650 m) civarındadır.

TARİHİ VE TURİSTİK YERLER

Coğrafi konumu nedeniyle en eski yerleşim merkezlerinden biri olan ilçemizdeki çeşitli dönemlere ait tarihi eserler, yapıldıkları devrin kültür ve sosyal yaşamları ile mimari özelliklerini günümüze kadar taşımaktadırlar. Bunların bazıları aşağıya çıkarılmıştır.

Hınıs Kalesi; İlçedeki Hınıs deresinin batısında bulunmaktadır. Kesin yapılış tarihi bilinmeyen kalenin kuruluşu, Evliya Çelebi’ ye göre Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan’ ın amcasına dayanır. Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman dönemlerinde kale onarılarak tahkim edilmiştir. Yüksek bir noktada sarp kayalıklarla çevrilmiş olan kalenin içerisinde cami, han ve hamamın bulunduğuna dair görüşler bulunmaktadır. Ancak bunlardan hiç birisi günümüze ulaşmamıştır.

Ulu (Alaaddin bey) camii ; Hınıs ilçe merkezinde bulunan cami, 1735 yılında Muş beylerinden Alaaddin bey tarafından yaptırılmıştır. Kare planlı olan cami dokuz küçük kümbeyle örtülüdür.

Diğer önemli yapıtlar arasında; Toprakkale, Zirnak Kalesi, Zirnak Kümbeti, Erence Köyü Seyyit Ömer Halil Türbesi sayılabilir. Fakat söz konusu eserler ile ilgili mevcut hiçbir bilgi bulunmamakla birlikte söz konusu eserlerin bulunduğu yerlerde şu an saadece taş yığınları mevcuttur.

İKLİM

Hınıs ilçesi Erzurum ilinin en soğuk bölümünde bulunduğu için kış mevsimi yılın yarısından daha uzun süreyi içine alır. Bölgede çok sert bir kara iklimi hüküm sürer. Ekim ayında düşmeye başlayan sıcaklık değerleri özellikle Ocak ayında ortalama olarak -8.3 dereceye kadar düşer. Kar yağışlı olan bu devre şiddetli soğuktur. Etkisini Nisan ayına kadar sürdürür. Buna karşılık çok kısa süren yaz devresi ise oldukça sıcak geçer.

Sıcaklık : Hınıs’ ın yıllık ortalama sıcaklığı 8,5 derece olarak tespit edilmiştir. En yüksek sıcaklık ortalaması 15 derecedir. En sıcak ay ağustos ayıdır. 30 derece üstündeki tropikal günlerin sayısı 8,5'dur. 25-30 derece arasındaki yaz günlerinin sayısı 55,3'dür. Bu günlerde Temmuz ve Ağustos aylarıdır.

Toprak üstü ortalama sıcaklık 204,4 gün 5 derece, 149,2 gün 10 derecedir. Donlu günlerin ortalaması 156,6'dır. Aralık ve Ocak ayları bütünü ile donlu günlerle geçmektedir. Şiddetli donlu günleri Kasım, Aralık,Ocak, Şubat ve Mart ayları boyunca devam etmektedir. 0 derece ve altındaki en erken donlu günler Ekim ayı sonunda başlamakta ve Mayıs ayı ortalarında sona ermektedir. Son 30 yıllık meteorolojik vasatlara göre Hınıs yıllık ortalama sıcaklığı 4.9 olarak tespit edilmiştir. Bu uzun rasat devresi içinde termometrelerin eylül ayında -3.8 dereceye, ekim ayında -12 dereceye, aralık ayında ise -30 dereceye düştüğü olmuştur.

Basınç : Hınıs' da en yüksek basınç 587,8 mm., ortalama basınç 607 mm. olup, basıncın düşük olduğu görülmektedir. Yükseklere çıkıldığında havakürenin kalınlığı ve yoğunluğu azalmaktadır.

Rüzgar : Bölge genellikle Sibirya antisiklonu ve Basra siklonu etkisi altındadir. Kış aylarında Sibirya antisiklonu etkisinde bulunmaktadır.Rüzgar ise SE (Kesişleme), SW (Lodos), S (Kıble) yönlerindedir. İlkbaharda Sibirya antisiklonu etkisini azaltır, kararsız bir rüzgar ve sıcaklık hüküm sürer. Mayıs ayı sonlarından itibaren kararsız hallerde ortadan kalkarak Asya'dan gelen geçici teşekkül eden termal siklon merkezinin altına girer. Rüzgarlar Güneydoğusu (Poyraz) ve Yıldız yönlerindedir. Sonbaharda Basra termal siklonu etkisi altına girer. Rüzgarlar Kesişleme ve Kıble yönlerinde esmektedir. Ortalama rüzgar hızı 2,8 m/sn'dir. Bu ortalama değerlerin yanındaki en yüksek rüzgar hızının 13,7 m/sn ile 27,7 m/sn arasında da değiştiği görülmüştür.

Nem : Nisbi nem ortalaması %61'dir. Kenti etkileyen basınç merkezlerinin sık sık değişmesi, sıcaklığın fazla düşük olması nedeniyle nem aynı seviyede kalabilmektedir.